Bố tát “布薩” là dịch âm từ tiếng Sanskrit Posatha. Từ này là một dạng hỗn chủng của tiếng Sanskrit Phật giáo, mà tiếng Pàli đọc là Uposatha, và tiếng Sanskrit tiêu chuẩn gọi là Upavasatha. Từ Posatha này có nghĩa là nuôi lớn và duy trì. Do ý nghĩa này, Hán dịch là “長浄-Trưởng tịnh”, tức nuôi lớn sự thanh tịnh hay duy trì các thiện pháp. Vậy Bố Tát là ngày định kỳ thuyết giới, cùng nhắc nhở nhau về giới pháp để tu hành nhằm nuôi lớn các thiện pháp, khiến chúng trưởng thành trong sự thanh tịnh, hầu duy trì và phát triển sinh mệnh của Tăng đoàn trong tinh thần hòa hợp.

Truyền thống lễ Bố tát đã có từ khi Phật còn tại thế. Chiếu theo lời thỉnh cầu của vua Tần Bà Sa La, đức Phật chấp thuận cho chúng Tỳ kheo cùng sống trong một vùng phải tập họp lại một chỗ gọi là giới trường vào ngày trăng tròn và ngày đầu trăng để thuyết giới, tức đọc giới bổn Ba La Đề Mộc Xoa. Lúc ban đầu, nội dung đọc tụng Ba La Đề Mộc Xoa được rút gọn trong bài kệ :

諸惡莫作,

眾善奉行;

自淨其意,

是諸佛教.

Chư ác mạc tác,

Chúng thiện phụng hành;

Tự tịnh kỳ ý ,

Thị chư Phật giáo.

Dịch:

Không làm các điều ác,

Vâng làm các việc lành;

Thanh tịnh hoá tâm ý ,

Đó là lời Phật dạy.

Bố tát là qui định của giới luật, nếu người xuất gia không Bố tát dễ vi phạm giới luật. Khi đức Phật sắp nhập niết bàn, môn đồ hỏi Phật “Sau khi Phật nhập diệt, lấy gì làm thầy?” Phật trả lời là “Lấy giới luật làm thầy”. Cho nên, bất cứ tông phái nào cũng phải hành theo giới luật, chẳng được vi phạm.