I. ĐẶC ĐIỂM:
Ban Kiểm soát Trung ương, Ban Pháp chế Trung ương là hai Ban mới được thành lập tại Đại hội Phật giáo toàn quốc lần thứ VII (11/2012), được Ban Thường trực Hội đồng Trị sự GHPGVN ký Quyết định chuẩn y nhân sự vào ngày 15/7/2013.
Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, sự hỗ trợ của 02 Văn phòng Trung ương Giáo hội, Ban Kiểm soát Trung ương và Ban Pháp chế Trung ương đã đóng góp nhiều ý kiến tích cực cho các hoạt động Phật sự của GHPGVN tại Trung ương và địa phương, góp phần phát triển GHPGVN bền vững.
II. THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG:
1. Nhân sự:
Để hoàn thành trọng trách trong bối cảnh hội nhập và đổi mới của Giáo hội và đất nước, Ban Kiểm soát và Ban Pháp chế Trung ương đã cơ cấu các thành viên đa phần là Trưởng ban Kiểm soát, Trưởng ban Pháp chế các tỉnh, thành, là những vị có đầy đủ uy tín, đạo đức, kinh nghiệm, năng lực và trình độ để có thể, vừa hoàn thành chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được phân công, góp phần công sức vào sự trang nghiêm Giáo hội Phật giáo Việt Nam trong lòng dân tộc; vừa nâng cao ý thức tập thể và thể hiện tinh thần dân chủ, tính trách nhiệm trong mọi hoạt động Phật sự của Giáo hội.
1.1 Căn cứ thông tư số 553/TT.HĐTS ngày 20/12/2012 của Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, trong vai trò Trưởng ban Kiểm soát Trung ương, Hòa thượng Thích Thiện Tánh đã tham vấn ý kiến của chư Tôn đức lãnh đạo Giáo hội các cấp trong việc cơ cấu nhân sự tham gia Ban Kiểm soát Trung ương nhiệm kỳ VII (2012 - 2017). 
Ngày 15/7/2013, Hòa thượng Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN đã ký Quyết định số 236/2013/QĐ.HĐTS chuẩn y nhân sự Ban Kiểm soát Trung ương, gồm 69 thành viên, do HT. Thích Thiện Tánh làm Trưởng ban; HT. Thích Giác Quang và TT. Thích Quảng Hà đồng Phó Trưởng ban Thường trực.
Ban Kiểm soát Trung ương đã làm lễ công bố Quyết định nhân sự và Nội quy hoạt động vào ngày 06/10/2013 tại Hội trường Văn phòng 2 Trung ương Giáo hội.
1.2 Với trách nhiệm là Trưởng ban Pháp chế, sau khi tham vấn ý kiến của chư Tôn đức lãnh đạo Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, Hòa thượng Thích Huệ Trí đã hình thành khung nhân sự Ban Pháp chế Trung ương gồm một số vị tôn túc tại Trung ương  và các Trưởng ban Pháp chế Ban Trị sự GHPGVN các tỉnh, thành. Thành phần nhân sự Ban Pháp chế Trung ương gồm 70 thành viên, do Hòa thượng Thích Huệ Trí làm Trưởng ban; Thượng tọa Thích Tiến Đạt làm Phó Trưởng ban Thường trực, đã được Hòa thượng Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN ký Quyết định chuẩn y nhân sự số 235/2013/QĐ.HĐTS ngày 15/7/2013.
 Ngày 06/9/2013, Ban Pháp chế Trung ương đã làm lễ công bố Quyết định chuẩn y nhân sự và Nội quy hoạt động tại Hội trường Văn phòng 2 Trung ương Giáo hội.
2. Phổ biến Nội quy hoạt động:
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Phật giáo toàn quốc lần thứ VII, căn cứ Hiến chương GHPGVN tu chỉnh lần thứ V, là những Ban mới được thành lập tại Đại hội VII, Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương đã Biên soạn Nội quy hoạt động và được Ban Thường trực Hội đồng Trị sự ký quyết định ban hành.
2.1 Nội quy Ban Kiểm soát Trung ương: Gồm 06 chương, 38 điều, được Hội nghị Ban Thường trực Hội đồng Trị sự GHPGVN thông qua ngày 02/7/2013; Hòa thượng Chủ tịch HĐTS đã ký Quyết định ban hành số 252/2013/QĐ.HĐTS ngày 17/7/2013. 
2.2 Nội quy Ban Pháp chế Trung ương: Gồm 05 chương, 22 điều, được Ban Thường trực Hội đồng Trị sự thông qua ngày 02/7/2013. Hòa thượng Chủ tịch HĐTS đã ký Quyết định ban hành số 251/2013/QĐ.HĐTS ngày 17/7/2013. 
Ban Kiểm soát và Ban Pháp chế Trung ương có phòng làm việc tại Trụ sở Văn phòng 1, Văn phòng 2 Trung ương Giáo hội.  
 3. Tổ chức các phiên họp, Hội nghị:
3.1 Ban Kiểm soát và Ban Pháp chế Trung ương đã tổ chức nhiều phiên họp Thường trực Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương tại 02 Văn phòng làm việc, để triển khai các hoạt động Phật sự với sự chủ trì của Hòa thượng Trưởng ban và Phó Trưởng ban Thường trực cùng các vị Phó Trưởng ban.
3.2  Ban Kiểm soát Trung ương đã tổ chức thành công Hội nghị Ban Kiểm soát Trung ương để phổ biến nội quy hoạt động và triển khai một số công tác trọng tâm của Ban.
3.3 Ban Pháp chế Trung ương đã tổ chức thành công 03 Hội nghị triển khai nội quy Ban Pháp chế Trung ương và chia sẻ một số kinh nghiệm về công tác pháp chế của Giáo hội.
Hội nghị lần thứ nhất, ngày 16/4/2014, dành cho Ban Pháp chế các tỉnh, thành từ Bình Thuận đến Quảng Trị. Hội nghị được diễn ra tại giảng đường chùa Từ Đàm, số 1 đường Sư Liễu Quán, phường Trường An, Tp. Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Hội nghị lần thứ hai, ngày 23/4/2014, dành cho Ban Pháp chế các tỉnh, thành phía Bắc. Hội nghị được diễn ra tại chùa Quán Sứ, Hà Nội, Trụ sở Văn phòng Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Hội nghị lần thứ ba, ngày 22/11/2014 dành cho Ban Pháp chế 24 tỉnh, thành thuộc các tỉnh Tây nguyên, miền Đông, miền Tây Nam bộ và Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Công tác giải quyết khiếu kiện:
Ban Kiểm soát Trung ương và Ban Pháp chế Trung ương đã tham gia tư vấn nhiều ý kiến cùng với Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, Văn phòng 1, Văn phòng 2 Trung ương Giáo hội, Ban Trị sự GHPGVN các tỉnh, thành trong công tác giải quyết các khiếu kiện, đơn xin cứu xét của một số cơ sở tự viện, Tăng Ni, Phật tử về các vấn đề như tranh chấp đất đai, tài sản liên quan đến tự viện, quyền thừa kế v.v… Qua đó, đã góp phần ổn định tình hình sinh hoạt tôn giáo tại địa phương. Đối với những trường hợp khiếu nại vượt cấp, Ban Pháp chế đã kịp thời hướng dẫn và giới thiệu về địa phương để giải quyết theo quy định của Giáo hội và Pháp luật.
5. Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế các tỉnh, thành:
Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế tại các tỉnh, thành hoạt động theo Quy chế hoạt động của Ban Trị sự GHPGVN cấp tỉnh, đã có nhiều đóng góp tích cực cho các hoạt động của Ban Trị sựnhư tham gia tổ chức các sự kiện, đại lễ tại địa phương, góp phần ổn định tình hình sinh hoạt Tăng Ni, Tự viện tại địa phương.
6. Công tác tổ chức Đại hội Phật giáo cấp huyện và cấp tỉnh:
Tại Trung ương, Hòa thượng Trưởng ban Kiểm soát, Trưởng ban Pháp chế Trung ương đã đóng góp nhiều ý tích cực đối với công tác dự kiến nhân sự Ban Thường trực Ban Trị sự GHPGVN nhiệm kỳ 2017 – 2022 đối với một số đơn vị như Cần Thơ, Đồng Tháp, Hậu Giang, Ninh Thuận, Thừa Thiên Huế, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Phước, Tây Ninh … Qua đó, đã góp phần tạo sự thành công cho Đại hội Phật giáo cấp tỉnh.
Tại địa phương, Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế các tỉnh, thành đã có nhiều ý kiến đóng góp cho công tác nhân sự Ban Trị sự GHPGVN cấp huyện nhiệm kỳ 2016 – 2021, đã giúp cho Đại hội Phật giáo cấp huyện thành công tốt đẹp.
7. Các công tác khác:
Các thành viên Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương và các tỉnh, thành đã tích cựctham gia các hoạt động Phật sự tại Trung ương và địa phương như tham dự Hội nghị, hội thảo,Đại lễ Phật đản, Đại lễ Vesak tại Bái Đính, Đại lễ Cầu siêu, Lễ tưởng niệm chư Tôn đức giáo phẩm đã viên tịch tại Trung ương và địa phương; Đại lễ Kỷ niệm 35 năm thành lập GHPGVN (1981 - 2016) tại Thủ đô Hà Nội và các tỉnh, thành.
Tham gia các phiên họp giao ban với Văn phòng Trung ương Giáo hội và Ban Trị sự GHPGVN các tỉnh thành, đã đóng góp nhiều ý kiến, góp phần giải quyết nhiều Phật sự có kết quả tốt đẹp. 
Đặc biệt, với tấm lòng "Vì Trường Sa thân yêu”, qua sự phát động phong trào ủng hộ cho Quỹ vì Trường Sa của Ban Trị sự GHPGVN Tp. Hồ Chí Minh, Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương cũng đã đóng góp tịnh tài cho cuộc vận động nêu trên. 
III. NHẬN XÉT:
Qua gần 05 năm hoạt động, kể từ khi công bố Quyết định nhân sự Ban Kiểm soát và Ban Pháp chế, với trách nhiệm được Trung ương Giáo hội giao phó, các thành viên Ban Kiểm soát vàBan Pháp chế Trung ương đã thực hiện được nhiều công tác Phật sự như:
-    Tổ chức thành công nhiều phiên họp, Hội nghị của Ban Kiểm soát và Ban Pháp chế Trung ương;
-    Đóng góp nhiều ý kiến cho công tác dự kiến nhân sự Ban Trị sự GHPGVN cấp quận nhiệm kỳ 2016 – 2021; Ban Trị sự GHPGVN cấp tỉnh nhiệm kỳ 2017 – 2022;
-    Đóng góp nhiều ý kiến thiết thực cho Trung ương Giáo hội và Ban Trị sự GHPGVN các cấp trong công tác giải quyết khiếu nại, khiếu kiện của Tăng Ni, Phật tử liên quan đến Tăng Ni, Tự viện;
-    Tham gia Đại lễ Phật đản (Vesak - 2014) tại Bái Đính – Ninh Bình, Đại lễ cầu siêu anh linh anh hùng Liệt sĩ hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc tại Đak Lak; Đại lễ tưởng niệm và cầu siêu đồng bào tử nạn vì tai nạn giao thông tại Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh v.v…
Bên cạnh những thành quả mà Ban Kiểm soát và Ban Pháp chế Trung ương đạt được, vẫn còn những khó khăn, tồn tại nhất định như:
-   Chưa tổ chức đoàn đến thăm viếng Ban Trị sự và làm việc với Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế tại các tỉnh, thành phố.
-   Công tác tư vấn, hỗ trợ Trung ương Giáo hội, Ban Trị sự GHPGVN các tỉnh, thành giải quyết các khiếu nại, tố cáo, tranh chấp đất đai, tài sản hoặc nhân thân tu sĩ tại địa phương còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều trường hợp khiếu nại, tố cáo kéo dài liên tục, gây trở ngại, mất ổn định cho Giáo hội tại địa phương, nhất là trở ngại cho công tác tổ chức Đại hội Phật giáo cấp huyện nhiệm kỳ 2016 – 2021 và Đại hội Phật giáo cấp tỉnh nhiệm kỳ 2017 – 2022.
IV. PHƯƠNG HƯỚNG HOẠT ĐỘNG PHẬT SỰ NHIỆM KỲ 2017 – 2022:
Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế là hai Ban chuyên ngành trong hệ thống tổ chức hành chánh của Giáo hội Phật giáo Việt Nam theo quy định của điều 25 chương V Hiến chương GHPGVN sửa đổi lần thứ V. Để tiếp tục góp phần vào sự nghiệp trang nghiêm Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương dự kiến chương trình hoạt động như sau:
1. Hỗ trợ các các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương hình thành Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế cấp tỉnh theo Nội quy Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương.
2. Phối kết hợp với Ban Tăng sự để rà soát và đề xuất với Lãnh đạo Giáo hội giải quyết một số vụ việc chưa giải quyết xong. Đồng thời tiếp tục làm tham mưu với Lãnh đạo Giáo hội trong giải quyết các công tác Phật sự theo quy định của Hiến chương và pháp luật Nhà nước.
3.  Đối với những vấn đề quan trọng trong quản lý, điều hành của Trung ương Giáo hội, Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương phối kết hợp với Ban Thư ký Giáo hội, Văn phòng Trung ương Giáo hội để nghiên cứu, đề xuất giải pháp giải quyết theo quy định của Hiến chương GHPGVN và Pháp luật Nhà nước.
4.   Kịp thời báo cáo với Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, Lãnh đạo Giáo hội những vấn đề phát sinh trong quản lý, điều hành của các cấp Giáo hội từ Trung ương đến địa phương.
5.  Từng bước tăng cường hiệu năng làm việc của Văn phòng Ban Kiểm soát Trung ương mang tính chuyên nghiệp, chuyên môn cao.
6.  Tái cơ cấu nhân sự Ban Kiểm soát, Ban Pháp chế Trung ương GHPGVN nhiệm kỳ 2017 – 2022 theo Thông tư hướng dẫn của Trung ương Giáo hội.