Kinh giới là loại rau gia vị không thể thiếu trong món rau sống, đặc biệt khi ăn cá, lẩu cá... Trong Đông y, kinh giới là vị thuốc chữa phong, dị ứng, đặc biệt những trường hợp ngứa, lở, mề đay phát ban, zona thì nó là vị thuốc quan trọng. Kinh giới được dùng riêng rẽ hoặc dùng chung với những vị khác tùy trường hợp.

Kinh giới - cây rau gia vị quen thuộc và cũng là cây thuốc quý trị nhiều bệnh.

Mùa thu, người ta cắt cả cây đem thái ngắn phơi thật khô rồi bảo quản để dùng lâu dài. Hoa kinh giới có thể riêng. Khi dùng có thể sao vàng hoặc sao đen. Hoa kinh giới sao đen sẽ có tác dụng chỉ huyết, thường được dùng để điều trị một số bệnh của phụ nữ.

Để điều trị phong tê thấp, kinh giới được kết hợp với nam tục đoạn, rễ có xước. Để điều trị cảm hàn: kinh giới kết hợp với quế, kiệu. Điều trị mề đay thì kinh giới kết hợp với kim ngân, sài đất, liên kiều. Nếu dùng ngoài người ta dùng kinh giới nấu nước để làm nước tắm chữa những bệnh ngoài da như: ngứa lở, eczema, chàm, zona, rôm sẩy... Ở nhiều vùng quê, chị em còn dùng kinh giới, cỏ mần trầu, cây cứt lợn, lá sả, lá chanh nấu nước để làm nước gội đầu. Vừa sạch gàu, mượt tóc và có hương thơm. Sau đây là một số bài thuốc trị bệnh có kinh giới.

Lở ngứa ngoài da do huyết nhiệt: kinh giới 16g, ngân hoa 12g, cỏ mần trầu 20g, lá đinh lăng 20g, chi tử 10g. Sắc uống ngày 1 thang.

Đau thần kinh vai cổ do bị nhiễm lạnh: kinh giới 16g, nam tục đoạn 20g, ngải diệp 20g, thủ ô chế 16g, tế tân 6g, quế 10g, kiện 10g. Sắc uống ngày 1 thang.

Mề đay thể phong nhiệt (nổi khắp người, ngứa từng cơn, da nóng, tiểu đỏ, phân táo): kinh giới 16g, kim ngân 20g, hạ khô thảo 16g, thương nhĩ 12g, nam hoàng bá 16g, chi tử 12g, sài hồ 10g, chỉ xác 8g, cam thảo 10g. Sắc uống ngày 1 thang. Công dụng: thanh nhiệt, tiêu độc, bình can, lợi tiểu.

Viêm mũi dị ứng (hắt hơi, tịt mũi...): kinh giới 16g, thương nhĩ (sao) 16g, xương bồ 16g, bồ công anh 20g, bạch chỉ 10g, xuyên khung 10g, cát cánh 12g, tía tô 16g, cam thảo 10g. Sắc uống ngày 1 thang.

Sản phụ bị băng huyết: hoa kinh giới (sao đen) 16g, bẹ móc (sao đen) 16g, cỏ mực (sao đen) 20g, thục địa (sao khô) 20g, gừng nướng 8g. Sắc uống ngày 1 thang.

Lương y Trịnh Văn Sỹ